PSA Testi: Prostat Kanserinin Taraması İçin
Prostat spesifik antijen ölçümü kandan yapılan ve prostat kanserinin erken tanısında kullanılan bir testtir. PSA prostat hücrelerince yapılır ve üretilen PSA’nın bir kısmı prostattan kana geçer. Kana geçen bu PSA düzeyi ölçülür ve prostat kanseri taramasında kullanılır. Yaş arttıkca kandaki PSA miktarı artar. Yaş gruplarına göre normal kabul edilen serum PSA seviyeleri Tablo l’de gösterilmiştir. Prostat enfeksiyonları, iyi huylu prosttat büyümeleri veya prostat kanseri gibi durumlarda PSA’nın kana geçişinde artış olur. Rektal muayene ve prostat biyopsisi gibi klinik uygulamalar da PSA düzeyini artırır. PSA düzeyi kanda normalden daha yüksekse diğer tanı testlerine ihtayaç duyulur.
YAŞ PSA
40-49 0-2.5 ng/ml
50-59 0-3.5 ng/ml
60-69 0-4.5 ng/ml
70-79 0-6.5 ng/ml
Tablo 1: Yaşa özgü normal serum PSA değerleri
Psa Testi Niçin Yapılır?
Doktorunuz bazı risk faktörlerinide göz önünde bulundurarak bir veya daha fazla sayıda PSA ölçümünü tavsiye edebilir. Bu durumlara örnek olarak ;
* 50 yaşın üzerinde olmak
* 40 yaşın üzerinde olmak ve ailenizde prostat kanseri tanısı konmuş akrabanızın olması (Bu durumlarda kanser normalden daha sık saptanabilir.)
* Yapılan rutin prostat testlerinde anormal bir bulgunun saptanması.
* Bir takım prostat klinik göstergelerinin olması. Örneğin; Sık idrara çıkmak (özellikle gece), ani idrar yapma isteği, idrar kaçırma, hematüri veya idrar yaparken ağrı olması.
PSA Ölçümü Nasıl Yapılır?
PSA ölçümü prostat tesleri içersinde doktorunuzca ilk istenecek test olacaktır. Daha sonra PSA ölçümü için kan vermeniz gerecektir. Bu hastanece daha önceden planlanmış kan verme merkezinde yapılacaktır. Kan kolunuzdan alınacak ve inceleme için labaratuvara gönderilecektir.
Sonuçların Alınması
Test sonuçlarının alınma zamanı labaratuardan labaratuara farklılıklar göstermektedir. Doktorunuza sonuçların ne zaman çıkacağını sorunuz. Sonuçlar çıkınca siz ve doktorunuz sonuçları inceleyecek ve tartışacaksınız. Normal bir PSA değeri bir takım faktörlerden etkilenir. Bunlar yaşınız, semptomlarınız ve varsa daha evvelki PSA sonuçlarınızdır. Bu faktörler PSA test sonuçları yorumlanırken göz önüne alınırlar
Takip
Eğer test sonuçları prostatınızın sağlıklı olduğunu gösteriyor ise doktorunuz bu bilgileri gelecekte neler olabileceğine size göstermede kullanabilir. Eğer PSA seviyeniz normalin üzerinde ise doktorunuz ek tetkikler isteyerek yükselmiş PSA seviyesinin enfeksiyona mı, büyümüş prostat veya kanseremi bağlı olduğunu araştıracaktır. Bu testler içinde diğer kan incelemeleri idrar tahlili ve idrar kültürü,ultrason veya prostst biopsisi yer alabilir.
Sonuçların Değerlendirilmesi
Belirgin bir prostat problemi saptandığı zaman siz ve doktorunuz tedavinin nasıl olacağını en iyi karar verecek insanlarsınızdır. Sizin görüşleriniz şunları kapsayabilir:
* İzlem (Herhangi bir tedavi denenmeden önce durumunuz yakından takip edilir.)
* Enfeksiyon veya BPH için medikal tedavi
* Büyümüş prostatnın alınmasına yönelik cerrahi
* Kanserli prostatın alınmasına yönelik cerrahi
* Radyoterapi, hormon tedavisi veya prostat kanserine yönelik diğer tedaviler.
PSA’nını en değerli yanı, radikal prostatektomi sonrası nükslerin saptanmasındadır. PSA’nın radikal prostatektomi sonrası sıfıra inmesi beklenir aksi rezidüel hastalık varlığını düşündürür. Radikal prostatektomi sonrası başlangıçta sıfıra inen PSA değerleri sonradan yükselirse, bu hastalığın nüks ettiğini düşündürür.
Sağlığınız İçin
PSA ölçümünüz normalden yüksek değilse belirli aralıklar ile PSA ölçümlerinizi yaptırmanız gerekir.
Amerikan Kanser Birliği ve Amerikan Ürologlar Birliğinin bu konudaki tavsiyeleri :
* 50 Yaşın üzerinde heryıl periyodik olarak PSA ölçümü yapılması.
* 40 Yaşın üzerinde ve Amerikalı veya Afrikalı iseniz yada ailenizde prostat kanseri tanısı konmuş akrabanız varsa periyodik olarak PSA ölçümünüzü her yıl düzenli olarak yaptırmanızdır.
UNUTMAYIN 3 HARF HAYATINIZI KURTARABİLİR: PSA
